Από τους αρχαικούς αυλούς μέχρι το 1690 που «πρωτοβρέθηκε»και καθιερώθηκε το κλαρίνο, η διαπεραστικότητα ,το ηχόχρωμα του συγκεκριμένου όργανου αποτέλεσε ιδιαίτερο μέσο μουσικής αρχικά λόγιας και ,στο πέρασμα του χρόνου, δημώδους εκφραστικότητας που «τσιμπάει» το ανθρώπινο συναίσθημα και πότε το καταλαγιάζει, πότε το αναστατώνει … συνεγείρειροντας τον ανθρώπινο ψυχισμό, συντείνοντας στης ψυχής το… αλάφρωμα.
Με ιστορία μακρά στη δυτική αρχικά μουσική,κατηφορίζει προς τηνότια ευρωπαική ζώνη ,όπου σε κάθε τοπωνύμιο, παίζεται με τρόπο που να προσιδιάζει χρηστικά στα μουσικά ήθη κάθε τοπικού πληθυσμιακού στοιχείου.
Εξελικτικά διαμορφώνεται μέχρι το Βυζάντιο και ως τα πρώτα χρόνια του 18ουαιώνα , φθάνοντας εν τέλει στη χώρα μας να αντικαταστήσει τη βουκολική φλογέρα,την τσαμπούνα ,την πίπιζα,την τζαμάρατους ανακαράδες,το καβάλι, το νέι , την καραμούζα και τους ζουρνάδες.
Πρώτα ακούσματα κλαρίνου συναντώνται στον ελληνικό χώρο σταΓιάννενα και συγκεκριμένα στην Αυλή του Αλή Πασά, από Ηπειρώτες δεξιοτέχνες. Λίγο πιο πρίν το εχουν φέρει από την Πόλη τσιγγάνοι περιπλανώμενοι μουζικάντες.
Από τα 1900 και από… «ενθάδε και μπρός» (έτσι έλεγαν οι πιο παλιοί),συναντάται σαν όργανο με τη σημερινή μορφή και καθιερώνεται σαν το βασικό ,απαραίτητο στα Δημοτικά ελληνικά ακούσματα.
Οπου, βλαστοί ,κύρια αγροτικών περιοχών αφιερώνωνται με όλητους την ψυχή στην μελέτη του και προκύπτουν περίφημοι, ανεπανάληπτοι δεξιοτέχνες στο είδος. (Για να γίνεις καλός κλαριντζής επρεπε παλιότερα να προέρχεσαι από «φύτρα» ,δηλαδή οικογένεια μουσικών).
Κι’ αφού κύρια, η δημώδης μουσική, αποτελείται από το «μέλος» , τον«λόγο» και τον «χορό»(!), σε κάθε είδους και μορφής μη αστική εκδηλωτικότητα (Κύκλος της Ζωής), το κλαρίνο έχει θέση καίρια, προεξάρχουσα.. Η μουσική, το… κελάιδισμά του κλαρίνου εμπνέει,ζεί και θα ζεί , γιατί έχει αμεσότητα, γιατί δεν… διερμηνεύει χρησμούς.
Περιώνυμοι πρωτομάστορες στη χώρα μας ,θαυμαστοί «κλαριντζήδες» ,αναγνωρίσιμοι για το κατά περιοχές και τόπους ιδιαίτερο παίξιμό τους συναντώνται στον 20ό αιώνα πάμπολλοι .Ξεχωρίζουν όμως οι:
| Βασίλης Σούκας |
Βασίλης Σούκας (Στερεά), Μαργέλης (
(Γιάννης Βασιλόπουλος (Αγρίνιο-Στερεά).
πατέρας του Αριστείδη Μόσχου ,του σπουδαίου σαντουρίστα.
Ολοι σχεδόνοι παραπάνω πέρασαν και έπαιξαν στον περίφημο «ΕΛΑΤΟ» της πλατείας Λαυρίου στην Ομόνοια, από τα 1918 και εντεύθεν που άνοιξε τοσυγκεκριμένο μαγαζί –μουσικό δημοτικό στέκι. Υπολογίζεται πως από την ημέρα που άνοιξε ο «ΕΛΑΤΟΣ»,μέχρι που έκλεισε, πέρασαν από εκείγύρω στους 250 κλαριντζήδες.
Ο ονομαστός Καρακώστας έπαιζε εκεί για 28 χρόνια!...
Δάσκαλοι (ελάχιστοι ζούν ακόμα ) και …σημερινοί μαθητάδες (Φιλιππίδης, Αχαλινωτόπουλος κ.α), οι καλλίτεροι, δεξιοτέχνες στο λαικό κλαρίνο. Αξιοι συνεχιστές του Καραγιάννη και του Μιχαλόπουλου.
Ο μπαρμπα Καραγιάννης (Μόδι Λοκρίδας) και ο Γιάννης Κυριακάτης (Λεύκτα Θήβας) (1884-1957) είναι απ’ τους πρώτους που γραμμοφωνούν δημοτικά με τα κλαρίνα τους, μαζί με τον Γιώργη Μιχαλόπουλο.(1937)και τον συντοπίτη τους Νικήτα Κωτσιόπουλο.
Ο αθάνατος ήχος του κλαρίνου συναντάται επίσης σε πολλά ρεμπέτικα της Πόλης και της Σμύρνης,όπου εναλλάσεται στο παίξιμο , πότε με το νέι , πότε με την αρμόνικα. Αυτό συνεχίζεται μετά το 1922,όπου στο κλαρίνο σαν συγκερασμένο όργανο , μεγάλοι δεξιοτέχνες ανακαλύπτουνστο παίξιμό του μόρια ανατολικής μουσικής. (Μισοκλείνοντας τα «κλειδιά»
και …κουμαντάροντας, ρυθμίζοντας το «φύσημα»..
Πρόκειται για το «γλυφτό» τονικό παίξιμο πού ταιριάζει απόλυτα με πεντακάθαρα αραβικά
μουσικά διαστήματα (για τους ειδικούς).
Ο μπάρμπα Νίκος ο Καρακώστας (1881-1954), παίζει σε αμέτρητα πανηγύρια με την την Εσκενάζυ και τη Γεωργία Μηττάκη. Ο ίδιος παίζει στο ρεμπέτικο του Μάρκου Βαμβακάρη «Τέτοια ζωή με βάσανα».Δίσκος GA-7424-ODEON.
Για 8 ολόκληρα χρόνια συνεργάζεται με την ανεπανάληπτη Ρίτα Αμπαντζή,τον Μειντανά, τον Γ.Παπασιδέρη κ.α., με τους οποίους ηχογραφεί πάνω από 50 δημοτικά τραγούδια. Για 4 ολόκληρα χρόνια , μαζί με τον Κώστα Γιαούζοπαίζουν παραπάνω από 60 βραδιές στην ταβέρνα του μπάρμπα Αλέκου του Νταρλαδήμα στο Παγκράτι Λαμίας .Επίσης σε αμέτρητα πανηγύρια στην Αταλάντη, στο Μαρτίνο , τη Θήβα και τη Λιβαδιά.
Μεγάλοι στο κλαρίνο ηταν οι Σουλειμάνηδες και ιδιαίτερα ο ένας απ’ αυτούς ο Νίκος, με καταγωγή από το Λεσκοβίκι της Αλβανίας, πού άλλαξε θρησκεία και βαφτίστηκε στα 1864 στη Λαμία ,έγινε χριστιανός και πήρε το επώνυμο Γεωργίου.
Η φήμη όσων «πρωτομαστόρεψαν» στο οργανο ξεπέρασε τα όρια τηςΕλλάδας και ο ηχος εφτασε μεχρι την Αμερική.
Σχετική μια διήγηση του Τάσου Χαλκιά: « Ηταν κοντα στα 1960-1961.
Βρέθηκα να παίζω σε ένα μαγαζί . Ερχεται ο μαγαζάτορας και μου αναγγέλλει πως θάρθει να μ’ ακούσει κάποιος BennyGodman. Ρώτησα κι’έμαθα πως ήταν ο μεγαλίτερος , το τέρας του κλαρίνου στην Αμερική. Επαθα τράκ. Ανέβηκα στο πάλκο. Κάποιος ηλικιωμένος κάθονταν μονάχος του μπροστά-μπροστά σε ένα τραπέζι.
Ερχεται και με ρωτά:
-Παίζεις ρε μοιρολόι;
-Παίζω..
-Αντε παίξε ένα..
»»Αρχισα να παίζω το μοιρολόι . Βλέπω αυτόν πού με ρώτησε να βουρκώνει.
Με πιάσαν κι’ εμένα τα κλάματα.Τέλειωσα το παίξιμο.Ερχεται ο άνθρωπος
κλαίγοντας , με αγκαλιάζει, με φιλάει και μου λέει:
-Είμαι ο BennyGodman, κλαρινίστας, Αμερικάνος.
-Εχω παίξει και μελετήσει αυτό το όργανο τόσο που είχα την εντύπωση πωςείχα τελειώσει.
Σήμερα,μ’ αυτό που άκουσα,πιστεύω πώς έχω ακόμα πολλά να μάθω!!!».-
Ο ήχος του κλαρίνου , ο «αθάνατος αχός» εξακολουθεί ως τα σήμερανα εμπνέει , να ενθουσιάζει και να συγκινεί.
Οι μουσικοπαίχτες του,κυρίως αυτοδίδακτοι ,σε ένα πανηγύρι αρκούν «να ρίξουν στ’ αυτιά» σε κάποιον κορδωμένο ,άκαμπτο φορμαλιστή του …Ωδείου,που υπαινικτικά προβάλλει το κύρος του ως αυθεντίας του είδους. Γιατί ο ήχος τουγνήσιουδημοτικού κλαρίνου είναι ήχος ψυχής που πότε…γελάει, πότε …κλαίει!..
